Skilnad mellom versjonar av «Mal:Innhald»
Frå Esnoga.no
(Oppretta sida med «{|width="100%" cellspacing="0" cellpadding="2" style="border:0px;vertical-align:text-top;"| |- | valign="top" |'''SKRIFTER:''' | '''Tená…») |
|||
(34 mellomliggjande versjonar av 2 brukarar er ikkje viste) | |||
Line 2: | Line 2: | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:religiøse skrifter|SKRIFTER]]:''' | | valign="top" |'''[[:kategori:religiøse skrifter|SKRIFTER]]:''' | ||
| '''[[Tenákh]]''' ([[Torá]] · [[Nebiím]] · [[Ketubím]])<br/>'''[[Talmúd]]''' ([[Misjná]] · [[Talmúd jerusjalmí|Jerusjalmí]] · [[Talmúd bablí|Bablí]] · [[Toseftá]]) · [[medrásj]] · [[Emunót vedengót|Emunót vedengót]]<br>'''[[Misjné Torá]]''' · [[Arbangá turím|Túr]] · '''[[Sjulḥán ngarúkh|Sjulḥán ngarúkh]]''' | | '''[[Tenákh]]''' ([[Torá]] · [[Nebiím]] · [[Ketubím]])<br/>'''[[Talmúd]]''' ([[Misjná]] · [[Talmúd jerusjalmí|Jerusjalmí]] · [[Talmúd bablí|Bablí]] · [[Toseftá]]) · [[medrásj]] · [[Emunót vedengót|Emunót vedengót]]<br>'''[[Misjné Torá]]''' · [[Arbangá turím|Túr]] · '''[[Sjulḥán ngarúkh|Sjulḥán ngarúkh]]''' · [[Thesouro dos Dinim|Thesouro dos Dinim]] · '''[[Mengám longéz|Mengám longéz]]''' | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:lærdom|LÆRDOM]]: ''' | | valign="top" |'''[[:kategori:lærdom|LÆRDOM]]: ''' | ||
|[[ | |[[talmúd Torá]] ''<small>(grunnskule)</small>'' · [[meldado]] ''<small>(studiekveld)</small>'' · [[mekhiná]] ''<small>(førebuingsår)</small>'' · [[jesjibá]] ''<small>(seminar)</small>'' · [[sjingúr]] ''<small>(studieøkt)</small>'' · [[semikhá]] ''<small>(ordinering)</small>'' · | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:symbol|SYMBOL]]: ''' | | valign="top" |'''[[:kategori:symbol|SYMBOL]]: ''' | ||
|'''[[tallét]]''' ''<small>(bønesjal)</small>'' · '''[[tefillín]]''' ''<small>(bønereimer)</small>'' · '''[[mezuzá]]''' · [[luláb]] · [[sjofár]] ''<small>(bukkehorn)</small>'' · [[rimmón]] ''<small>(granateple)</small>'' | |'''[[tallét]]''' ''<small>(bønesjal)</small>'' · '''[[tefillín]]''' ''<small>(bønereimer)</small>'' · '''[[mezuzá]]''' · [[luláb]] · [[sjofár]] ''<small>(bukkehorn)</small>'' · [[rimmón]] ''<small>(granateple)</small>'' | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori: | | valign="top" |'''[[:kategori:esnogas|ESNOGAS]]: ''' | ||
|'''[[ | |'''[[esnoga]]''' ''<small>(synagoge)</small>'' · [[Hekhál]] ''<small>(ark)</small>'' · [[sefer]] ''<small>(séfer Torá, torárull)</small>'' · [[tebá]] ''<small>(leseplattform)</small>'' · [[minján]] · [[sjalíaḥ ṣibbúr|sjalíaḥ ṣibbúr]] · [[ḥazzán]] ''<small>(kantor)</small>'' · [[rabbinar]] · [[sjaḥarít]] ''<small>(morgongudsteneste)</small>'' · [[musáf]] ''<small>(tilleggsgudsteneste)</small>'' · [[minḥá]] ''<small>(ettermiddagsgudsteneste)</small>'' · [[nengilá]] ''<small>(avsluttande ettermiddagsgudsteneste (berre på [[kippúr]]))</small> ''· [[ngarbít]] ''<small>(kveldsgudsteneste)</small>''<br/>'''Skandinavia:''' [[Den første esnogaen i København]] · [[Den portugisiske Nakskauer Menighed]] · '''Altona:''' [[Kahal Kados Newe Salom (Altona 1771-1882)|K"K Newe Salom (1771–1882)]] · '''Hamburg:''' [[Kahal Kados Talmud Torah (Hamburg -1652)|K"K Talmud Torah ( ? -1652)]] · [[Kahal Kados Bet Israel (Hamburg 1652-1842)|K"K Bet Israel (1652–1842)]] · [[Kahal Kados Bet Israel (Hamburg 1855-1934)|K"K Bet Israel (1855–1934)]] · [[Kahal Kados Bet Israel (Hamburg 1935-1940)|K"K Bet Israel (1835–1940)]] · '''Øvrige Tyskland, Austerrike og Sveits:''' [[Der Türkische Tempel|Der Türkische Tempel (Wien 1888–1938)]] · '''Balkan:''' [[Cahal Grande]] (București) · [[Cahal Chico]] (București) · [[Templul Sefard din Constanța|Templul Sefard]] (Constanța) · '''Storbritannia:''' [[Esnogaen i Creechurch Lane i London|Creechurch Lane (1657–1701)]] · [[Bevis Marks-esnogaen|Bevis Marks (1701– )]] · '''Nederlanda:''' [[Kahal Kados Talmud Torah (Amsterdam 1639-1675)|K"K Talmud Torah (1639–1675)]] · [[Esnogaen i Amsterdam|K"K Talmud Torah (1675– )]] · '''Nord- og Sør-Amerika:''' | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:sjabbát|SJABBÁT]]: ''' | | valign="top" |'''[[:kategori:sjabbát|SJABBÁT]]: ''' | ||
|'''[[sjabbát]]''' · [[hadlakat nér|hadlakat nér]] ''<small>( | |'''[[sjabbát]]''' · [[hadlakat nér|hadlakat nér]] ''<small>(lystenning)</small>'' · [[kiddúsj]] ''<small>(signing av vinen)</small>'' · [[birkàt hammazón|birkàt hammazón]] ''<small>(signing etter maten)</small>'' · [[habdalá]] | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:jødiske høgtider og merkedagar|HØGTIDER]]: ''' | | valign="top" |'''[[:kategori:jødiske høgtider og merkedagar|HØGTIDER]]: ''' | ||
|[[høgtider]] · '''[[pesaḥ]]''' ''<small>(påske)</small>'' · [[sefiràt hangómer|sefiràt hangómer]] · [[lag langómer|lag langómer]] · '''[[sjabungót]]''' ''<small>( | |[[høgtider]] · '''[[pesaḥ]]''' ''<small>(påske)</small>'' · [[sefiràt hangómer|sefiràt hangómer]] · [[lag langómer|lag langómer]] · '''[[sjabungót]]''' ''<small>(vekkofesten, pinse)</small>'' · [[tisjngá beáb|tisjngá beáb]] · [[seliḥót]] · '''[[rosj hasjaná|rosj hasjaná]]''' ''<small>(nyår)</small>'' · '''[[kippúr]]''' ''<small>(soningsdagen)</small>'' · '''[[sukkót]]''' ''<small>(lauvhyttefesten)</small>'' · [[ḥanukká]] ''<small>(lyshøgtida)</small>'' · [[tu bisjbát|tu bisjbát]] · [[purím]] ''<small>(“karneval”)</small>'' | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:jødisk livssyklus|LIVET]]: ''' | | valign="top" |'''[[:kategori:jødisk livssyklus|LIVET]]: ''' | ||
|'''[[Barndom]]''': [[fødsel]] · [[ | |'''[[Barndom]]''': [[fødsel]] · [[milá]] ''<small>(omskjering/namngjeving av gut)</small>'' · [[pidjón habbén|pidjón habbén]] · [[zebed habbát|zebed habbát]] ''<small>(namngjeving av jente)</small>''<br>'''[[Ungdom]]:''' [[bar miṣvá|bar miṣvá]] ''<small>(konfirmasjon av gut)</small>'' · [[bat miṣvá|bat miṣvá]] ''<small>(konfirmasjon av jente)</small>'' · [[bat ḥájil|bat ḥájil]] ''<small>(konfirmasjon av jente)</small>''<br>'''[[Ekteskap]]:''' [[ḥuppá]] ''<small>(bryllaup)</small>'' · [[ketubbá]] · [[get]] ''<small>(skilsmisse)</small>'' · [[jibbúm]] ''<small>(leviratekteskap)</small>'' · [[ḥaliṣá]] ''<small>(avvising av jibbúm (leviratekteskap))</small>''<br>'''[[Sjukdom]] og [[heiling]]:''' [[arvelege sjukdommar|arvelege sjukdommar]] · [[mi sjebberákh|mi sjebberákh]] · [[rogativa]] ''<small>(forbøn)</small>'' · [[birkàt gomél|birkàt gomél]] ''<small>(takkseiingsbøn)</small>''<br>'''[[Død]] og [[sorg]]:''' [[levajá]] ''<small>(gravferd)</small>'' · [[hasjkabá]] ''<small>(minnebøn)</small>'' · [[Kaddísj]] | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:mat|MAT]]:''' | | valign="top" |'''[[:kategori:mat|MAT]]:''' | ||
|[[ | |[[mat]] · '''[[kasjrút]]''' · [[sjeḥitá]] ''<small>(schächting)</small>'' · [[matforskrifter for sjabbát|sjabbát]] · [[matforskrifter for jom tób|jom tób]] · [[matforskrifter for pesaḥ|pesaḥ]]<br/>'''[[Bakverk]]:''' [[bimuelos]] ''<small>(oljebollar)</small>'' · [[borekas]] ''<small>(børek)</small>'' · [[boyos]] ''<small>(bollos, bollar, inkl. gemberbolus)</small>'' · [[jødekaker]] · [[maṣṣá]] ''<small>(flatbrød, usyra brød)</small>'' · [[pan de sabbá]] ''<small>(sjabbátbrød)</small>'' · [[pittá]] ''<small>(flatkaker)</small>'' · [[roskas]] ''<small>(anisbollar)</small>'' <br/>'''[[Middagsretter]]:''' [[bacalao]] ''<small>(torsk med tomat og løk)</small>'' · [[kodrero al horno|kodrero al horno]] ''<small>(omnssteikt lammebog)</small>'' · [[dolmas]] ''<small>(yaprikas, fylte vinblad, kålrulettar)</small>'' · [[falafel]] ''<small>(friterte kikerterbollar)</small>'' · [[ḥammín]] ''<small>(dafina)</small>'' · [[ḥaróset]] ''<small>(fruktsaus for [[pesaḥ]])</small>'' · [[huevos ḥaminados]] ''<small>(langkokte egg)</small>'' · [[ḥummus]] ''<small>(kikerterstuing)</small>'' · [[keftes de prasa]] ''<small>(purrelappar)</small>'' · [[mina de maṣṣá]] ''<small>(flatbrød-pai)</small>'' · [[pescado frito|pescado frito]] ''<small>(fritert fisk)</small>'' · | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:musikk|MUSIKK]]:''' | | valign="top" |'''[[:kategori:musikk|MUSIKK]]:''' | ||
|[[sefardisk musikk|sefardisk | |[[sefardisk musikk|sefardisk]] | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:språk|SPRÅK]]:''' | | valign="top" |'''[[:kategori:språk|SPRÅK]]:''' | ||
|[[hebraisk]] · [[arameisk]] · [[jødearabisk]] · [[ | |[[hebraisk]] · [[arameisk]] · [[jødearabisk]] · [[portugisisk]] · [[kastiljansk]] ''<small>(spansk)</small>'' · [[ladino]] ''<small>(omsettingsspansk)</small>'' · [[djudeospanjol]] ''<small>(djudezmo, jødespansk)</small>'' | ||
|- | |- | ||
| valign="top" |'''[[:kategori:religiøse retningar|RETNINGAR]]: ''' | | valign="top" |'''[[:kategori:religiøse retningar|RETNINGAR]]: ''' | ||
Line 35: | Line 35: | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
Versjonen frå 20. mars 2022 kl. 19:47
SKRIFTER: | Tenákh (Torá · Nebiím · Ketubím) Talmúd (Misjná · Jerusjalmí · Bablí · Toseftá) · medrásj · Emunót vedengót Misjné Torá · Túr · Sjulḥán ngarúkh · Thesouro dos Dinim · Mengám longéz |
LÆRDOM: | talmúd Torá (grunnskule) · meldado (studiekveld) · mekhiná (førebuingsår) · jesjibá (seminar) · sjingúr (studieøkt) · semikhá (ordinering) · |
SYMBOL: | tallét (bønesjal) · tefillín (bønereimer) · mezuzá · luláb · sjofár (bukkehorn) · rimmón (granateple) |
ESNOGAS: | esnoga (synagoge) · Hekhál (ark) · sefer (séfer Torá, torárull) · tebá (leseplattform) · minján · sjalíaḥ ṣibbúr · ḥazzán (kantor) · rabbinar · sjaḥarít (morgongudsteneste) · musáf (tilleggsgudsteneste) · minḥá (ettermiddagsgudsteneste) · nengilá (avsluttande ettermiddagsgudsteneste (berre på kippúr)) · ngarbít (kveldsgudsteneste) Skandinavia: Den første esnogaen i København · Den portugisiske Nakskauer Menighed · Altona: K"K Newe Salom (1771–1882) · Hamburg: K"K Talmud Torah ( ? -1652) · K"K Bet Israel (1652–1842) · K"K Bet Israel (1855–1934) · K"K Bet Israel (1835–1940) · Øvrige Tyskland, Austerrike og Sveits: Der Türkische Tempel (Wien 1888–1938) · Balkan: Cahal Grande (București) · Cahal Chico (București) · Templul Sefard (Constanța) · Storbritannia: Creechurch Lane (1657–1701) · Bevis Marks (1701– ) · Nederlanda: K"K Talmud Torah (1639–1675) · K"K Talmud Torah (1675– ) · Nord- og Sør-Amerika: |
SJABBÁT: | sjabbát · hadlakat nér (lystenning) · kiddúsj (signing av vinen) · birkàt hammazón (signing etter maten) · habdalá |
HØGTIDER: | høgtider · pesaḥ (påske) · sefiràt hangómer · lag langómer · sjabungót (vekkofesten, pinse) · tisjngá beáb · seliḥót · rosj hasjaná (nyår) · kippúr (soningsdagen) · sukkót (lauvhyttefesten) · ḥanukká (lyshøgtida) · tu bisjbát · purím (“karneval”) |
LIVET: | Barndom: fødsel · milá (omskjering/namngjeving av gut) · pidjón habbén · zebed habbát (namngjeving av jente) Ungdom: bar miṣvá (konfirmasjon av gut) · bat miṣvá (konfirmasjon av jente) · bat ḥájil (konfirmasjon av jente) Ekteskap: ḥuppá (bryllaup) · ketubbá · get (skilsmisse) · jibbúm (leviratekteskap) · ḥaliṣá (avvising av jibbúm (leviratekteskap)) Sjukdom og heiling: arvelege sjukdommar · mi sjebberákh · rogativa (forbøn) · birkàt gomél (takkseiingsbøn) Død og sorg: levajá (gravferd) · hasjkabá (minnebøn) · Kaddísj |
MAT: | mat · kasjrút · sjeḥitá (schächting) · sjabbát · jom tób · pesaḥ Bakverk: bimuelos (oljebollar) · borekas (børek) · boyos (bollos, bollar, inkl. gemberbolus) · jødekaker · maṣṣá (flatbrød, usyra brød) · pan de sabbá (sjabbátbrød) · pittá (flatkaker) · roskas (anisbollar) Middagsretter: bacalao (torsk med tomat og løk) · kodrero al horno (omnssteikt lammebog) · dolmas (yaprikas, fylte vinblad, kålrulettar) · falafel (friterte kikerterbollar) · ḥammín (dafina) · ḥaróset (fruktsaus for pesaḥ) · huevos ḥaminados (langkokte egg) · ḥummus (kikerterstuing) · keftes de prasa (purrelappar) · mina de maṣṣá (flatbrød-pai) · pescado frito (fritert fisk) · |
MUSIKK: | sefardisk |
SPRÅK: | hebraisk · arameisk · jødearabisk · portugisisk · kastiljansk (spansk) · ladino (omsettingsspansk) · djudeospanjol (djudezmo, jødespansk) |
RETNINGAR: | samaritansk · karaittisk · rabbinsk: mizraḥisk · sefardisk · romaniotisk · italkisk · asjkenazisk ortodoks · masorti (konservativ) · rekonstruksjonistisk · progressiv · fornying · humanistisk |