Kastiljansk

Spanskspråklig kleppfiskemballasje frå Kristiansund.

Foto:Olve Utne

Kastiljansk (castellano) eller spansk (español) hører til den iberiske gruppa av den romanske greina av indoeuropeiske språk. Språket har opphav i det nordlige Castilla og spreidde seg tidleg derifrå vidare til resten av det sentrale og sørlige Spania. Gjenom den spanske kolonialiseringa frå slutten av 1400-talet og utover har spansk teke over som hovudspråk i heile det som no er kjent som Latin-Amerika, berre med unntak av Brasil. På liknande vis, men i mindre grad, har språket òg vorte utbreidd i Afrika og Aust-Asia. I Skandinavia har spansk hovudsakleg vore aktuelt i samband med kleppfiskhandel i tidlegare tider; og i samband med innvandring frå latinamerikanske og andre spanskspråklige land så vel som i samband med reising til og busetting i spanskspråklige land og område frå 1970-åra og utover.

Historie

Ei side frå Libro de buen amor — eit handskrift i latinsk skrift frå 1300-talet.

Tekst på aljamiado — kastiljansk skreve med arabisk skrift — frå 1500-talet.

Spansk i Skandinavia

Ei side frå ei spanskspråklig bønebok etter portugisarjødisk tradisjon, trykt i Amsterdam i 1650.

Portugisarjødane

Eit minne om spansketida i Kristiansund: Gateskilt i Spanskesmuget på Innlandet i Kristiansund.

Foto: Olve Utne

Kleppfiskhandelen

Ord med kastiljansk opphav som har slege gjenom i kristiansundsdialekten inkluderer å vende (’å sele (fisk)’, ‘å handle (med fisk’, frå kastiljansk «vender»), å ha save på (noko) (‘å ha greie på (noko)’, frå kastiljansk «saber», ‘(å) kunna’) og bacalao (‘kleppfiskgryte med tomatsaus’, frå kastiljansk «bacalao», ‘torsk, kleppfisk’).

Land, statar og delstatar der kastiljansk blir tala som offisielt språk eller som utbreidd minoritetsspråk.

Fördelinga} av castellano (raudt) og español (blått) som term for kastiljansk i Latin-Amerika.