Kahal Kados Bet Israel (Hamburg 1855-1934)

Kahal Kados Bet Israel
Zweite Marktstraße 6, Hamburg
Generelt
Gruppe:	portugisarjødisk
Bygd:	1855
Innvigd:	22. september 1855
Opphørt:	1934
Arkitektur
Periode:	nyromansk/nymaurisk
Arkitekt:	A. Rosengarten (1810–1893)
Mål:	20 × 9 m (ytre mål, anslag etter kart)
Esnogarommet

Fasaden av esnogaen i Zweite Marktstraße i Hamborg.

Kahal Kados Bet Israel i Zweite Marktstraße 6 (seinare Marcusstraße) i Hamburg vart bygd av den jødiske arkitekten Abraham (Albert) Rosengarten (1810–1893) etter at den gamle esnogaen i Alter Wall brann ned i 1842. Esnogaen i Zweite Marktstraße vart innvigd i 1855 og var i bruk fram til 1934, da han vart selt til det asjkenaziske Deutsch-Israelitischen Gemeinde. Utvendig hadde esnogaen treetasjes trapptrinnsmøne i ei slags 1800-talsutgåve av austersjøgotikk. Interiøret var nyromansk med sterke nymauriske innslag.

Ein asjkenazisk jøde frå Hamburg som seinare flytta til Israel fortelte:

Eit besøk til den portugisiske synagogen var alltid som eit besøk til ein eksotisk plass. Religionsutøvelsen, kleda, gudstenestegangen — alt var fullstendig ulikt det vi var van med frå den tyske eller asjkenaziske gudstenesta. Seta var oppsett i ring, (...) menigheita satt kring almemoren, (...) Berre attmed inngangen var det ein benk (...) Da vi smaug oss forsagt inn og bestemte oss for å sette oss på benken atti rommet, jaga sjammásjen oss derifrå fordi at den benken var berre for sørgjande. (...) Torárullane var omslutta av rikt ornamenterte sølv- og tresylindrar, og baksida av rullane var dekt av fin sateng. Ḥazzánen og sjammásjen hadde ikkje beret, men trekornshatt, lang frakk og knebrøker med kvite strømper og svarte sko. Alt dette bidrog til ein mellomalderutsjånad som minner om måleria til Rembrandt.

Lytteeksempel: Tradisjonell musikk frå Hamborg-esnogaen: «Halél de Segundo Día de Pascua» (utg. 1838)

Den portugisarjødiske menigheita flytta inn i esnogaen i Innocentiastraße i 1935.

Bildegalleri

• 

  Utsnitt av kart over Hamburg frå 1910. Esnogaen er merkt som «Synagoge» og ligg ved Markusstraße i nedre venstre kvartdel av kartutsnittet.

• 

  Tebá.

• 
• 

  Hekhál.

• 

  Interiør sett frå galleriet attast i synagogen. Vi ser tebáen nærmast kameraet. Som vanleg i sefardiske synagogar i Vest- og Nord-Europa er tebáen plassert langt bak i rommet som ein motpol til Hekhál, som vi ser attast i bildet her.

Kjelder

• «Synagoge der Portugiesisch-Jüdischen Gemeinde 1855-1934» (DE)